از کاخ شاه تا زندان اوین

نویسنده : احسان نراقی

در این کتاب، آقای نراقی موفق شده است. به یمن مصاحباتی که تا مرحله نهایی خود پیش رفته است. با هنری که خاص اوست. شاه را عریان در شرایط واقعی زندگی‏اش، در پریشانی و آشفتگی‏اش ترسیم کند. و بدین ترتیب شاه به دور از زیور و تجمل بزرگ‏تر به نظر می‏رسد... کسانی که احسان نراقی را می‏شناسند می‏دانند تا چه حد ظرافت فکری به او شجاعت انتقاد می‏دهد بدون اینکه به بی‏اعتبار کردن موضوع بینجامد. به او اجازه بازشناسی ضعف‏های انسان را می‏دهد. بی‏آنکه آنها را به تحقیر تبدیل کند. و نیز به او اجازه به تصویر کشیدن وقایع را می‏دهد بدون اینکه به وسیله ایدئولوژی‏سازی که پیچیدگی‏های روحیه انسانی و کاردانی سیاسی را ضعیف می‏کند گرفتار شود. هنگامی که احسان نراقی در بند انقلابیون اسیر بود. مسلماً برای او سخت بود که از مواضع و ایده‏هایش دفاع کند. چرا که او از مدل لیبرال آمریکای شمالی انتقاد کرده بود و با کمونیسم نیز به سختی برخورد کرده بود و در نتیجه می‏نویسد: »روشنفکران مارکسیست مرا مزاحم می‏دانستند و اسلامی‏ها هم علی‏رغم اینکه از تحلیل‏های من استفاده می‏کردند، اصلاح‏طلبی و عدم موافقتم با تندروی‏هایشان را نمی‏پسندیدند.« او در این کتاب صفحات تحسین‏آمیزی از اسارتش رقم می‏زند. او اسارت را به یک آزمایشگاه انسانی واقعی بدل می‏سازد و در آن به انسان‏ها با توجهی دلسوزانه می‏نگرد و فعالیت سیاسی گذشته آنها را از خلال انگیزه‏های روحیشان تحلیل می‏کند و این چیزی است که رفتار و کردار آنها را به خوبی قابل درک می‏کند